Özofagus yani
yemek borusu ağız boşluğunun devamında boyundan karına uzanan ve boğazı mideye
bağlayan kaslı tüp yapısır. Akalazya, yemek borusunun yiyecekleri mideye
taşıyamadığı bir durumdur. Özofagusun sonunda mideyle birleştiği kısımda
bulunan bir kapak görevi gören çember şeklindeki kas yapısı, özofagus sfinkteri
(LES), yutma sırasında kapalı kalır ve besinin mideye geçemeden yemek borusunda
birikmesine neden olur, yutma güçlüğü yaşanır. Diğer belirtileri sindirilmemiş
gıda kusmak, göğüs ağrısı, mide ekşimesi ve kilo kaybıdır.
Akalazinin ana belirtileri şunları içerir:
- Yutma
güçlüğü
- Göğüs ağrısı
- Göğüste ağrılı
yanma hissi
Akalazya
hastaları yavaş yavaş, birkaç yıl boyunca katı yiyecekleri yemede ve sıvıları
içmede artan bir zorluk yaşarlar. Durumları ilerledikçe, akalazya önemli ölçüde
kilo kaybına ve malnütrisyona (beslenme bozukluğuna) neden olabilir. Akalazyası
olan kişilerde, özellikle tıkanıklık uzun süredir mevcutsa, özofagus kanseri
gelişme riski biraz artar. Doktorunuz özofagus kanserinin önlenmesi ve erken
tespiti için düzenli endoskopik taramalar önerebilir.
Akalazyadan kimler etkilenir?
Genellikle
yetişkinlerde teşhis edilir, ancak çocuklarda da ortaya çıkabilir. Etkilenen
belirli bir ırk veya etnik grup yoktur ve ailesel yatkınlık yoktur.
Akalazya neden olur?
Akalazya dahil
motilite bozuklukları olan kişilerde özofagus kaslarının neden normal olarak
kasılmadığı bilinmemektedir. Araştırmacılar bunun bir virüse bağlı
olabileceğini düşünüyor ve son çalışmalar da akalazyanın yemek borusunun kas katmanlarındaki
istemsiz sinir sisteminin sinir hücrelerinden kaynaklandığını gösteriyor. Bu
hücrelerin hastanın kendi bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğradığı ve
şu anda anlaşılmayan nedenlerle yavaşça dejenere olduğu düşünülüyor.
Akalazya-yutma güçlüğü nasıl teşhis edilir?
Yaygın olarak üç
test kullanılır:
Baryum
yutmak
Hasta bir baryum
preparatını (sıvı veya başka bir form) yutar ve yemek borusundan hareketi
X-ışını kullanılarak değerlendirilir.
Endoskopi
Özofagusa
endoskop adı verilen esnek, dar bir tüp yemek borusunun içine ait görüntüleri
bir ekrana yansıtır.
Manometri
Bu test
özofagusun (pompa) kasılmalarının ve alt özofageal sfinkterin (kapak)
gevşemesinin zamanlamasını ve gücünü ölçer.
Akalazya nasıl tedavi edilir?
Tedavi
edilmezse, akalazya zayıflatıcı olabilir, hastalar malnütrisyonla
sonuçlanabilecek önemli ölçüde kilo kaybı yaşayabilirler. Gıda aspirasyonuna
bağlı akciğer enfeksiyonları ve zatürre, özellikle yaşlılarda ortaya çıkabilir.
Birkaç başarılı
tedavi vardır:
Ameliyat
Akalazyayı
tedavi etmek için 20. yüzyılın başlarından beri geleneksel cerrahi yaklaşım
Heller Miyotomisi olmuştur. Bu operasyonda, yemek borusu ve mide arasındaki
kapak görevi gören kaslar kesilir.
Minimal
İnvaziv Cerrahi
Bugün,
akalazyası olan seçilmiş hastalar Laparoskopik Özofagomyotomi veya Heller
Miyotomi adı verilen minimal invaziv bir cerrahi teknikle başarılı bir şekilde
tedavi edilebilir. Dört küçük insizyon kullanılarak bir Heller Miyotomi
gerçekleştirilebilir. Kısmi bir fundoplikasyon (Dor) ilavesinin reflüyü en aza
indirdiği ve yemek borusunu gastroözofageal reflüden zarar görmekten koruduğu
gösterilmiştir. Bu operasyon genellikle bir gün hastanede kalmayı gerektirir ve
geleneksel cerrahiye kıyasla iyileşme daha hızlıdır.
Hastaların üçte
ikisine kadar cerrahi başarıyla tedavi edilir, ancak bazı hastalar tatmin edici
uzun süreli sonuçlar elde etmek için ameliyatı tekrarlamak veya balon
dilatasyonuna girmek zorunda kalabilirler
Balon
dilatasyonu
Akalazya nadiren
balon (pnömatik) dilatasyon ile cerrahi olmayan bir şekilde tedavi edilebilir.
Hasta hafif sedasyon altındayken, gastroenterolog alt özofageal sfinkterden
özel olarak tasarlanmış bir balon yerleştirir ve şişirir. Balon yemek borusu
kasını bozar ve yiyeceklerin mideye girmesi için açıklığı genişletir. Bazı
hastalarda semptomların düzelmesi için tekrarlanan dilatasyon tedavilerine tabi
tutulması gerekebilir ve uzun süreli sonuçlar elde etmek için tedavinin birkaç
yılda bir tekrarlanması gerekebilir.
Ortalama olarak,
bu işlem %75 semptomları yıllarca hafifletebilir. Bununla birlikte bu tedavide
yemek borusu delinme riski vardır.
İlaç
tedavisi
Balon
dilatasyonu veya ameliyatı için uygun aday olmayan hastalar botoxtan
(botillinum toksini) faydalanabilir. Botox bakteriler tarafından yapılan bir
proteindir. Çok küçük miktarlarda kaslara enjekte edildiğinde, Botox spastik
kasları gevşetir. Sinirlerin kaslara kasılma sinyali göndermesini önleyerek
çalışır. Hastaların daha küçük bir yüzdesi (%35'e kadar), balon dilatasyonuna
kıyasla Botox kullanarak iyi kısa vadeli sonuçlar elde eder. Ek olarak,
semptomların giderilmesini sağlamak için enjeksiyonların sık sık tekrarlanması
gerekir.
Nifedipin ve
nitrogliserin gibi diğer ilaçlar spastik özofagus kaslarını gevşetmeye yardımcı
olabilir. Her gün nifedipin alan hastalar birkaç yıl boyunca tatmin edici
sonuçlar yaşayabilir.
Akalazya
tedavisinin yemek borusunu düzeltmediği, sadece yemek borusu boşalmasını
iyileştirmeye çalıştığı unutulmamalıdır. Ancak bunun mideden yemek borusuna
içeriğinin geri kaçmasına (reflü) neden olacağı unutulmamalıdır.
Tedaviden
bağımsız olarak, yemek borusunun pasif bir kanal olarak korunabilmesini
sağlamak için uzun süreli takip gereklidir. Bu, tercih edilen tedaviden ve
gastroözofageal reflü önlenmesinden sonra yeterli özofagus boşalmasını
gerektirir. Tıkanmış özofagus veya reflüye maruz kalan özofagus genişleyecek ve
sonunda değiştirilmesi gerekecektir.
Açıklamalar
bilgi verme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için hekiminiz ile iletişime geçiniz.